"Umysł, rozum czy intelekt" według "Popularnego słownika języka polskiego" (pod red. naukową prof. Bogusława Dunąja, Wydawnictwo Wilga, Warszawa 1999) to "zdolność do poznawania i rozumienia", natomiast "inteligencja" zdefiniowana jest jako "zdolność posługiwania się rozumem; umiejętność zdobywania informacji i wykorzystywania ich".
Te dwa proste wyjaśnienia sugerują, iż jeśli mamy potrzebę poznawania i korzystania ze zdobytej wiedzy, jesteśmy istotami inteligentnymi. Prawda! Czyż tak nie jest? Każdy ma rozum, który wykorzystuje w mniejszym lub większym stopniu. Każdy zdrowy człowiek już od momentu urodzenia poznaje swoje okolice, najbliższych i wszystko to, co jest mu niezbędne do życia, potrafi się o to upomnieć, nawet niemowlę swoim płaczem.
Człowiek rodzi się z pewnym potencjałem biologicznym, możliwościami, predyspozycjami, dzięki którym funkcjonuje w swojej codzienności. Cała sztuka wychowania polega na tym, aby umieć pokierować owym potencjałem i wykorzystać go maksymalne, aby nie zaprzepaścić szansy, jaka została nam dana przez los. Im bardziej zostaną wykorzystane wrodzone talenty czy zdolności, tym łatwiej nasz umysł poradzi sobie z przeszkodami, zadaniami, które napotka w życiu. Tego powinni być świadomi najbardziej rodzice, wychowawcy, nauczyciele, którzy od samego początku wspierają rozwój dziecka.
Stworzono wiele teorii związanych z rozwojem inteligencji, a zapewne wszystkie nie zostały jeszcze odkryte. Howard Gardner zajmował się tą sferą przez 20 lat. Na podstawie swoich badań stworzył on Teorię Wielorakich Inteligencji, która uwzględnia właśnie wrodzone zdolności, talenty i możliwości, a nie opiera się tylko na tak popularnych dziś testach IQ.
Poniżej przedstawię rodzaje inteligencji, ich podział, który zaproponował Gardner, bo wydaje mi się on niezastąpioną wskazówką dla wychowujących dzieci i drogowskazem, jak wykorzystać wrodzone predyspozycje dziecka do jego pełniejszego rozwoju.
Rodzaje inteligencji według Howarda Gardnera
- lingwistyczna (językowa) - cechuje osoby o bogatym słownictwie, sprawnym mówieniu, chętnie opowiadających, czytających, z doskonałym rozumieniem tekstu, symboli, wzorów i szybkim zapamiętywaniu informacji;
- kinestetyczna - jest charakterystyczna dla osób lubiących wszelkie przejawy ruchu (sport, gimnastyka, taniec); cechuje ich duża sprawność fizyczna, zręczność, koordynacja ruchowa, zdolność do ekspresji, wyrażania uczuć, pomysłów poprzez ruch, gest, postawę ciała, a także rozumienie treści przekazanych ruchem, gestem, mimiką;
- logiczno-matematyczna - cechuje osoby doskonale rozumiejące pojęcie liczby, zależności między liczbami, sprawnie wykonujące obliczenia na liczbach i symbolach, rozumiejące przyczyny i skutki zdarzeń, chętnie eksperymentujące z liczbami, programami komputerowymi, takie osoby są dociekliwe i chętnie prowadzą obserwacje;
- muzyczna - uwidacznia się u osób wrażliwych na dźwięki, muzykę, rytm i tempo, doskonale je interpretujących; takie osoby dobrze oceniają dystans, wyczuwają kierunek, chętnie wykonują modele, rzeźby i rysunki;
- przyrodniczo-ekologiczna - jest cechą osób o zamiłowaniach przyrodniczych, kolekcjonujących okazy, segregujących je, klasyfikujących, chętnie zajmujących się zwierzętami, roślinami, badających świat fauny i flory podczas częstych wycieczek; interpersonalna - cechuje osoby o dużej wrażliwości, skierowanych na drugiego człowieka, jego uczucia, potrzeby, intencje, motywy działania, stany psychiczne; są empatyczne, chętnie pracują w grupie, pełniąc często w nich rolę lidera, organizatora; potrafią być pośrednikami, mentorami w konfliktach;
- interpersonalna - cechuje osoby o dużej wrażliwości, skierowanych na drugiego człowieka, jego uczucia, potrzeby, intencje, motywy działania, stany psychiczne; są empatyczne, chętnie pracują w grupie, pełniąc często w nich rolę lidera, organizatora; potrafią być pośrednikami, mentorami w konfliktach;
- intrapersonalna (duchowa) - jest cechą ludzi o bogatym życiu wewnętrznym, refleksyjnych, z wysoką samoświadomością, rozumieniem siebie, swoich motywacji, nastrojów; najlepiej pracują samodzielnie, dążąc do doskonałości, nie ustając w pracy nad sobą;
- kreatywna (twórcza) - charakteryzuje osoby pomysłowe, lubiące wyzwania, trudne zadania, szukające oryginalnych rozwiązań, z łatwością podejmujące decyzje i mające duże poczucie humoru.
To 8 rodzajów inteligencji, wyróżnionych przez Gardnera, których wciąż przybywa (np. inteligencja zmysłowa, przestrzenna, historyczna) i zapewne jeszcze nie wszystkie zostały odkryte i opisane. Zdecydowałam się na przytoczenie tych ośmiu rodzajów, ponieważ to one są najbardziej znane.
Należy przy tym pamiętać, że jeśli mamy cechę jednego z rodzajów inteligencji przedstawionych powyżej, to nie znaczy, że nie posiadamy cech z innych rodzajów. Nasza inteligencja to zbiór wielu takich inteligencji, które tworzą profil, charakterystyczny dla każdego człowieka, tak jak linie papilarne. Ich wzajemne uzupełnianie się, procentowy udział każdej z nich, określając to bardziej obrazowo, jest dla każdego człowieka inny. Wszyscy posiadamy inteligencję, ale jest ona u każdego inna, charakterystyczna tylko dla jednej osoby na całym świecie, indywidualna, a o jej profilu decydują predyspozycje, talenty, możliwości oraz warunki, w jakich się wychowujemy (środowisko, kultura itp.)
Inteligencja Wieloraka, czasem nazywana wielozmysłową, jest odbiciem naszych wrodzonych zdolności, z których powinniśmy korzystać w ciągu całego swojego życia, aby nasz umysł nas nigdy nie zawiódł.
Foto
Źródło: Dorota Skwark "Gdy dziecko nie chce się uczyć", Wydawnictwo Jedność 2010 r.
Gdy dziecko nie chce się uczyć
Gdy dziecko nie chce się uczyć albo mimo wysiłków i zaangażowania nie osiąga satysfakcjonujących efektów w nauce i nie dostaje dobrych stopni: Po pierwsze - nie panikuj! Po drugie - spróbuj określić przyczyny problemów! Po trzecie - wykorzystaj ćwiczenia zawarte w naszym poradniku! One w prosty i przyjemny sposób pobudzają koncentrację dzieci i skutecznie zachęcają je do nauki!
Zobacz inne pomysły na prezent: