1. Układ przedsionkowy (równowaga, koordynacja, kontrola ruchu)
Jeśli działa nieprawidłowo, to mózg nie potrafi dobrze zarządzać ruchem, uwagą i emocjami.
U wielu osób układ przedsionkowy:
- działa zbyt słabo (podreaktywnie) – dziecko potrzebuje ciągle się ruszać, żeby „poczuć ciało” (stąd wiercenie się, skakanie, bujanie),
- albo działa zbyt mocno (nadreaktywnie) – dziecko łatwo się przestymulowuje, źle znosi szybkie ruchy, huśtanie, ma lęk wysokości.
W obu przypadkach mózg ma problem z regulacją energii i uwagi.
Co może pomóc:
- Huśtanie w hamaku terapeutycznym – łagodne lub rotacyjne; pomaga w regulacji napięcia i skupieniu.
- Kołysanie na deskorolce terapeutycznej lub platformie równoważnej – ćwiczy kontrolę ciała i planowanie ruchu.
- Turlanie się – wspiera koordynację i propriocepcję.
2. Układ proprioceptywny (czucie głębokie, świadomość własnego ciała)
Dzieci często mają zaburzone czucie głębokie:
- nie czują dobrze swojego ciała, więc potrzebują więcej ruchu, by poczuć, że „istnieją” (wiercą się, skaczą, uderzają),
- mają problemy z napięciem mięśniowym (albo za słabe, albo za duże),
- często są niezdarne, potykają się, stukają o meble, a przy tym bywają nadmiernie ruchliwe.
Regularna stymulacja proprioceptywna daje im wewnętrzne poczucie stabilności i spokoju.
Działa jak „naturalny hamulec” dla nadpobudliwości.
- Przeciąganie liny, pchanie ciężkich piłek, noszenie cięższych przedmiotów – daje mocne wrażenia z mięśni i stawów, wycisza.
- Zabawy w „naleśnika” lub „hot-doga” – dziecko jest zawijane w koc/matę, co daje głęboki nacisk.
- Skakanie na trampolinie lub na dużej piłce terapeutycznej - rozładowuje nadmiar energii.
- Ćwiczenia z poduszką sensomotoryczną – poprawiają równowagę i napięcie mięśniowe.
- Pływanie, Judo
- Czołganie się pod przeszkodami, przez tunele
Polecane produkty:
Jak wyciszyć się po szkole?
Namioty zaciemniające i stymulacja światłem dają dziecku poczucie bezpieczeństwa i odcięcia od nadmiaru bodźców - czyli tworzą „sensoryczny kokon” do samoregulacji.
Przy biurku w domu i szkole
- Siedzenie na poduszce sensomotorycznej lub piłce, zamiast na krześle– mikroruchy utrzymujące równowagę aktywizują przedsionek.
- Wersja szkolna i tania – dwie piłki tenisowe założone na przeciwstawnych nogach krzesła.
- Gumy do ćwiczeń pozwalające na pracę stóp i nóg (pokażę, jak to robić)
- Praca z oddechem; Oddychanie z maskotką na brzuchu
- Kołdry i opaski obciążeniowe – dają delikatny nacisk i głęboki bodziec proprioceptywny
- Poduszki sensomotoryczne – aktywizują mięśnie posturalne
- Woreczki sensoryczne z ciężarem – można je kłaść na kolanach lub barkach podczas nauki
3. Układ dotykowy
Odpowiada za czucie dotyku, temperatury, nacisku, bólu i faktury.
U wielu dzieci układ dotykowy działa zbyt silnie lub zbyt słabo:
- Nadreaktywność dotykowa – dziecko unika dotyku, nie lubi metek, nie chce się przytulać, denerwuje je kontakt z niektórymi materiałami.
- Podreaktywność dotykowa – szuka silnych bodźców: lubi się brudzić, dotykać wszystkiego, uderzać, ściskać przedmioty.
Brak równowagi w tym układzie wpływa na: trudności z koncentracją, impulsywność, problemy z emocjami i relacjami,
obniżone poczucie bezpieczeństwa sensorycznego.
- Zabawy z masami plastycznymi (slime, piasek kinetyczny, masa solna) – ćwiczą tolerancję dotykową i koncentrację.
- Tunel dotykowy, ścieżka sensoryczna z różnymi fakturami – dziecko chodzi po dywanikach, gąbkach, ryżu, kaszy.
- Zabawy w odnajdywanie przedmiotów ukrytych w ryżu lub grochu – rozwijają uwagę i planowanie ruchu.
- „Deszcz sensoryczny” – masaż szczoteczką Wilbarger lub miękkim pędzelkiem – redukuje napięcie.
- Ćwiczenia oddechowe w pozycji leżącej z maskotką na brzuchu – uczą świadomego oddechu i samoregulacji.
- Ograniczenie bodźców słuchowych - Stopery do uszu dla dzieci i dorosłych
Polecane produkty:
Fidgety:
Slime
Obciążeniowe
Zabawka Roku 2025 Edycja XXII zobacz jak było